Mahashivratri, is het jaarlijkse festival gewijd aan Lord Shiva, de Adi Deva.
Het is de gelegenheid dat de godheid zijn goddelijke dans uitvoert, de Tandava of de kosmische dans van Shiva genoemd.
"In de Hindoe-religie staat deze vorm van de dansende Lord Shiva bekend als de Nataraj en symboliseert Shakti, of levenskracht. Zoals een plaquette naast het standbeeld uitlegt, is de overtuiging dat Lord Shiva het universum tot bestaan heeft gedanst, het motiveert en uiteindelijk zal uitdoven. Carl Sagan trok de metafoor tussen de kosmische dans van de Nataraj en de moderne studie van de 'kosmische dans' van subatomaire deeltjes". (CERN)
De beroemde astrofysicus Carl Sagan tekende de metafoor tussen de kosmische dans van Shiva en de kosmische dans van subatomaire deeltjes in de volgende woorden:
"De hindoe-religie is de enige van 's werelds grootste religies die zich wijdt aan het idee dat de kosmos zelf een immens, zelfs een oneindig aantal sterfgevallen en wedergeboorten ondergaat. Het is de enige religie waarvan de tijdschalen, ongetwijfeld toevallig, overeenkomen met die van de moderne wetenschappelijke kosmologie. De cycli lopen van onze gewone dag en nacht tot een dag en nacht van Brahma, 8.64 miljard jaar lang, langer dan de aarde of de zon en ongeveer de helft van de tijd sinds de oerknal. En er zijn nog veel langere tijdschalen.
Er is het diepe en aantrekkelijke idee dat het universum slechts de droom is van de god die zich na honderd Brahma-jaren oplost in een droomloze slaap. Het universum lost met hem op – totdat hij, na weer een Brahma-eeuw, in beroering komt, weer tot rust komt en opnieuw begint te dromen van de grote kosmische droom. Ondertussen zijn er elders een oneindig aantal andere universums, elk met zijn eigen god die de kosmische droom droomt. Deze geweldige ideeën worden getemperd door een andere, misschien nog wel grotere. Er wordt gezegd dat mannen misschien niet de dromen van de goden zijn, maar dat de goden de dromen van mensen zijn.
In India zijn er veel goden en elke god heeft vele manifestaties. De Chola-bronzen, gegoten in de elfde eeuw, omvatten verschillende incarnaties van de God Shiva. De meest elegante en sublieme hiervan is een weergave van de schepping van het universum aan het begin van elke kosmische cyclus, een motief dat bekend staat als de kosmische dans van Shiva. De god, in deze manifestatie Nataraja genoemd, de Danskoning, heeft vier handen. In de rechterbovenhoek bevindt zich een trommel waarvan het geluid het geluid van de schepping is. In de linkerbovenhoek bevindt zich een vlamtong, een herinnering dat het universum, nu nieuw gecreëerd, over miljarden jaren volledig zal worden vernietigd.
Ik stel me graag voor dat deze diepgaande en mooie beelden een soort voorbode zijn van moderne astronomische ideeën. Zeer waarschijnlijk is het heelal sinds de oerknal aan het uitdijen, maar het is allerminst duidelijk dat het voor altijd zal blijven uitdijen. De expansie kan geleidelijk vertragen, stoppen en zichzelf omkeren. Als er minder dan een bepaalde kritieke hoeveelheid materie in het universum is, zal de zwaartekracht van de zich terugtrekkende sterrenstelsels onvoldoende zijn om de uitdijing te stoppen, en zal het universum voor altijd weglopen. Maar als er meer materie is dan we kunnen zien – bijvoorbeeld verborgen in zwarte gaten of in heet maar onzichtbaar gas tussen de sterrenstelsels – dan zal het universum door de zwaartekracht bij elkaar blijven en deelnemen aan een heel Indiase opeenvolging van cycli, expansie gevolgd door contractie. , universum op universum, kosmos zonder einde.
Als we in zo'n oscillerend universum leven, dan is de oerknal niet de creatie van de kosmos, maar slechts het einde van de vorige cyclus, de vernietiging van de laatste incarnatie van de kosmos”. (uittreksel uit het boek Kosmos door Carl Sagan pagina 169).
***
***
